Dylan en The Beat Generation

Vrije vertaling van een interview met Professor Quentin Miller,
specialist Amerikaanse literatuur aan de Suffolk University, Boston U.S.A.

The Beat Generation is een brede literaire beweging. Waarom koos je de outsider Bob Dylan als uitgangspunt voor jouw cursus?
Er was onder academici al lang een discussie gaande of rock lyrics deel kunnen uitmaken van de Amerikaanse literaire canon. Het Nobelcomité beslechtte die discussie in 2016 en vanaf dan was het ook voor mij legitiem om Dylan op te nemen in mijn colleges Amerikaanse literatuur. Omdat Dylan nog actief en relatief bekend is, vormt hij een dankbaar aanknopingspunt om de impact van de Beat Generation op de Amerikaanse literatuur aan te tonen.

Punk was een reactie op de verwaande progrock en stadiontournées van the seventies. Tegen welke trend of maatschappelijke evolutie zetten de Beat Poets zich af?
De Beat Generation was vooral een reactie op het naoorlogse conservatieve denken van the Greatest Generation. Na de oorlog kwamen ex-militairen op sleutelposities in de Amerikaanse maatschappij en claimden ze er logischerwijze het morele discours. Ze hielden vast aan het strakke autoritaire denken van de militaire organisatie, dat vaak een houvast was om hun eigen oorlogstrauma’s onder controle te houden. Ondertussen boomde de economie en televisie zorgde ervoor dat The American Dream elke dag de huiskamers van de groeiende middenklasse binnenstroomde. Die middenklasse omarmde enthousiast het kapitalistisch vooruitgangsdenken en gaf zo vorm aan wat we later the golden sixties zouden noemen.

De jongeren van de Beat Generation reageerden tegen die nieuwe plastic society. Ze waren vaak opgegroeid met afwezige vaders en hadden het moeilijk met elke vorm van autoriteit. Ze ontvluchten de hen verstikkende suburbs en verhuisden naar verarmde stadswijken of trokken op roadtrip doorheen het rurale Amerikaanse binnenland. In diners en nightclubs, en langs railroads en highways maakten ze kennis met het andere Amerika. Bij zwervers en nachtarbeiders, kleine criminelen en rondtrekkende muzikanten ontdekten ze het rauwe en authentieke leven dat zich afspeelde naast The American Dream. Het contrast tussen die intense beleving en de fake wereld die de televisie predikte werd het leitmotiv van The Beat Generation.

In de fifties was de koude oorlog en de dreiging van het communisme alomtegenwoordig. In welke mate heeft dat The Beat Generation beïnvloed?
Die invloed was zeer groot. Ginsberg’s moeder was de dochter van Russische immigranten, en een overtuigde Marxist. In de jaren 30 nam ze de jonge Ginsberg mee naar bijeenkomsten van de Amerikaanse communistische partij. Het communisme en de daarmee verbonden volkskunst golden toen nog als een zinvol progressief alternatief voor de mainstream Amerikaanse cultuur. Het is uit die beweging dat na de oorlog en het McCartyisme de folkrevival van de jaren ‘60 zou ontstaan. In 1956 schrijft Ginsberg in een gedicht: “I’m America, I’m a Communist, I’m not …”. Dat was tijdens volle koude oorlog een gewaagd subversief statement. De Beat Generation dreef dat non-conformisme tot het uiterste. Alles wat enigszins indruiste tegen de traditionele Amerikaanse waarden werd gretig omarmd: zenboedhisme, homoseksualiteit, druggebruik en dus zeker ook communisme.

Welke menselijke waarden staan centraal in het denken van The Beat Generation? Hoe stonden ze tegenover religie, materialisme en de mens in het algemeen?
Een sterk geloof in het individu kenmerkte de leden van The Beat Generation. Het idee dat de moderne massamaatschappij destructief was voor het individuele denken leefde heel sterk. Anti conventionalisme is de rode draad doorheen het werk van The Beat Generation. Ze waren overtuigd dat kunst moest ontstaan vanuit het individuele onderbewuste. Oersoonlijk intuïtie en ervaring waren voldoende ombtot kunst te komen. Zo lapten ze alle gangbare regels over rijm en metrum aan hun laars. On the Road van Kerouac is hiervan een uitgesproken voorbeeld: het gejaagde, intense verslag van een roadtrip vol drank, drugs en kleine criminaliteit is tegelijk een spirituele zoektocht naar de zin van het leven.

Hoe past Bob Dylan in The Beat Generation als literaire stroming?
Dylan kwam iets later en je kan hem daardoor niet echt als een Beat Poet beschouwen. Hij was er wel sterk door beïnvloed. Hij kende Ginsberg persoonlijk en kon foutloos volledige passages uit On The Road citeren. Als tekstschrijver absorbeerde hij het werk van de Beat Poets en integreerde dat in zijn eigen teksten. De niet aflatende woordenstroom uit nummers zoals Visions of Johanna of Like a Rolling Stone kan je als zuivere Beat poëzie beschouwen.
Daarnaast is hij als mens en artiest altijd de non-conventionele spirit van The Beat Generation trouw gebleven. Reeds op zijn eerste platen etaleerde hij een intuïtieve diversiteit aan stijlen en invalshoeken. Op zijn tweede plaat uit 1962 duurt A Hard Rain’s Gonna Fall meer dan 6 minuten. Het was in die tijd uitgesloten dat zo’n nummer de radio zou halen. Dylan trok zich van die conventies niets aan, zette het bezwerende nummer toch op de plaat en doorbrak succesvol de gangbare stijlregels. Dylan volgde zijn instinct en is dat altijd blijven doen. Wanneer je denkt dat je begrijpt waar hij naartoe wil, komt hij verrassend uit de hoek, draait de zaken om en slaat een andere weg in. The Beat Generation vond spontaniteit heel belangrijk, dingen mochten niet gepland of doordacht worden, just do it was het motto. Dat typeert ook Dylan. Zijn heel diverse discografie is daar het bewijs van. De manier waarop hij in 1965 de folkscene in de steek laat en resoluut voor electrisch kiest, hoe hij na Blonde on Blonde, op de top van zijn roem, stopt met optreden, of de Rolling Thunder Revue in kleine theaters terwijl de rocksterren van de 70s enkel nog in stadions speelden, de verschillende persona die telkens weer creëert op zijn platen. En ook tijdens concerten blijft hij steeds experimenteren. Hij verdraait zijn songs, verandert teksten of improviseert ter plekke met melodie en ritme.